Voltaire en Ayaan

Moet ik niet wat over de zaak-Hirsi Ali schrijven hier? Dat zou wel voor de hand liggen, maar ik wilde het laten bij de vaak geciteerde uitspraak, die ongeveer zo gaat:



Ik keur af wat u zegt, maar tot de dood toe zal ik vechten voor uw recht om het te mogen zeggen.

Ik ben het vaak niet eens met de manier waarop Hirsi Ali zaken aan de orde stelt - agressief confronterend, weinig begrip tonend voor andersdenkenden - maar ze heeft vaak wel een punt. Maar hoe en wat ze ook zegt, het is buiten alle proporties om een asielzoekster die al jaren in Nederland is en volwaardig bijdraagt aan de maatschappij, binnen 48 uur de wacht aan te zeggen. Maar goed, ik zou het er hier niet over hebben.


Ik dacht altijd dat het citaat hierboven van Voltaire was, maar dat is niet zo. Het is een samenvatting die in een biografie is gegeven van een van Voltaires vele standpunten.


Hij schreef in 1770 dus niet aan pastoor Le Riche: "Monsieur l'abbé, je déteste ce que vous écrivez, mais je donnerai ma vie pour que vous puissiez continuer à écrire." In een voetnoot op de Franse Wiquipédia is het verhaal te vinden, inclusief de brief zonder deze zin.


Hoe zit het dan wel? Het handzame citaat is in 1906 pas gecomponeerd door Evelyn Beatrice Hall.


Aaron Poffenberger citeert de relevante passage:



...The men who had hated [the book], and had not particularly loved Helvétius, flocked round him now. Voltaire forgave him all injuries, intentional or unintentional. `What a fuss about an omelette!' he had exclaimed when he heard of the burning. How abominably unjust to persecute a man for such an airy trifle as that! `I disapprove of what you say, but I will defend to the death your right to say it,' was his attitude now. But he soon came, as a Voltaire would come, to swearing that there was no more materialism in `On the Mind' than in Locke, and a thousand more daring things in `The Spirit of Laws.' (Boldface added here for emphasis.)
(The Friends of Voltaire, 1906)

Moet ik nog zeggen

wie Voltaire was?