maandag 17 maart 2014

Een rechthoek met drie hoeken

Zo'n knus boerenschuurtje in expressieve baksteenstijl... staat dat midden in een stad? Of ergens in de provincie Groningen, waar ook veel van dit soort juweeltjes te vinden zijn? Nee, niet in een exotische plaats als Usquert of Stadskanaal: dit pandje staat in Den Haag.

En wel midden in de stad, op de hoek van de Herengracht en de Prinsessegracht. Als je uit het Centraal Station komt, zie je het bouwsel links voor je. We bekijken een ronde hoek deze keer, in de serie hoeken van gebouwen

Huisje met een dak. Maar er is meer. Foto RK
Op foto's van Google Streetview is dit optrekje ook te vinden, maar dan geheel dichtgeplakt met posters voor concerten en dergelijke. Toen wij er waren op 7 juli 2013 zag het er gelukkig keurig uit. Gezien het hermetische uiterlijk - geen ramen - is het vrijwel zeker een utiliteitsgebouwtje. De gepantserde deur en het stalen luik ernaast zijn niet erg uitnodigend. Gevaarlijk ogende waarschuwingssymbolen op de deur wijzen op iets elektrisch, een transformatorhuisje bijvoorbeeld.

Het huisnummer is 20, in een fraai jaren-30-lettertype. Maar welke straatnaam daarbij hoort, is een raadsel: Koekamp 20, Herengracht 20, Bezuidenhoutseweg 20, Koningskade 20 - het zou allemaal kunnen, maar voorzover die adressen bestaan, zijn het stuk voor stuk andere panden.


Het dak is bedekt met groen uitgeslagen koperplaten, die gelukkig nog niet de aandacht hebben getrokken van malafide stadsjutters. Zo'n dak is dan ook moeilijker mee te nemen dan een Denker van Rodin, denk ik. Die platen zijn eropgelegd door een dekker van klasse. Kijk maar eens naar de kleine ventilatiekapelletjes, twee op de lange zijde en een op de korte. Geen soldeernaad te zien!

Wel bleek het moeilijk het loodbeslag op de gootrand plat te houden. Zie de schaduwen die de boven ons staande zon werpt op de zijkant van de dakgoot links.

In het oog lopend is het metselwerk rondom de deur: zware, afgeronde zijden in het zelden voorkomende stapelverband of strekkenverband. Meteen na de rondingen gaat het weer over in gangbaarder metselpatronen, zo te zien een kruisverband. De rondingen naast de deuren worden effectief benadrukt door de doorlopende verticale voegen die er ontstaan in het stapelverband.
De ronde linkersponning maakt het gebouwtje ineens bijzonder: de rechthoekige plattegrond krijgt hierdoor drie rechte hoeken en één ronde. Spanning door een sponning.

Ook het dak lijkt niet regelmatig van vorm te zijn: op de foto hierboven lijkt de linkervleugel van het dak steiler en kleiner dan de rechter, die we niet goed kunnen zien. Klopt dat? De luchtfoto uit het Haags Gemeentearchief geeft uitsluitsel. En ja, van de andere kant gezien:


Het gebouwtje houdt zich klein, probeert niet op te vallen, en trekt geen aandacht. Midden in het Manhattan aan de Beek hurkt 't stilletjes aan het water. Draai u om, u bent er zojuist langs gelopen!


Foto: Haags Gemeentearchief, Willem Vermeij
http://www.haagsebeeldbank.nl/afbeelding/c2d5997c-0f